Đại diện Tổng cục môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, sự tồn tại của các “lò gạch ma” như ở Sóc Sơn, Hà Nội nói riêng và nhiều địa phương khác trong cả nước không chỉ là trái pháp luật mà còn mang lại nguy hiểm cho xã hội, phản ánh sự sơ suất của chính phủ.
Để người đọc với một cái nhìn rõ ràng hơn về những tác động có hại của các lò gạch này, cũng như tính cấp bách của việc phải dẹp bỏ các loại công trình này trong trong tương lai, chúng tôi đã có một cuộc trao đổi nhanh với TS Hoàng Dương Tùng – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Giám đốc Môi trường , Bộ Tài nguyên và Môi trường.
“Sát thủ” bụi siêu mịn
Trong những năm qua, cả nước đã ghi nhận nhiều vụ tai nạn liên quan đến lò gạch. Công chúng đã không quên những vụ lò gạch sụp đổ bi thảm ở Mê Linh (Vĩnh Phúc) làm 2 công nhân lò tử vong ngày 2014/04/21. Trước đó, ở huyện Sóc Sơn, buổi sang ngày 15/11/2010, ba người chết vì ngộ độc khói tại một lò gạch thuộc xã Bắc Sơn.
Theo Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, các lò gạch không chỉ gây ra những tai nạn bi thảm, mà còn gieo cái chết từ từ cho không chỉ những người lao động trực tiếp trong lò, mà còn cho những người sống trong các khu phố lân cận.
Giải thích vấn đề này, bác sĩ cho biết: “Khi các lò gạch hoạt động, họ tạo ra khí độc CO2 là khỏi phải bàn, công nhân có thể trực tiếp hít thở có thể bị ngạt và chết ngay tại chỗ. Nhưng kèm theo đó bụi, bụi PM2,5 – bụi có đường kính 2,5 micromet, bằng 1/30 đường kính sợi tóc, được gọi là bụi siêu mịn. “
Theo ông Tùng, đây là loại bụi mà là mối quan tâm của cả thế giới, bởi vì mặc dù đeo khẩu trang cũng không thể ngăn lại được. Đây là loại bụi chui sâu vào trong phổi và là tác nhân gây ung thư.
Điểm nguy hiểm của bụi này là quá trình tác động trong một thời gian tương đối ngắn, chỉ một vài tháng sau khi xâm nhập và tích tụ trong phổi sẽ làm cho cơ thể con người bị suy yếu. Theo nhiều nghiên cứu, những người trực tiếp làm việc trong một môi trường với mật độ cao bụi siêu mịn có tuổi thọ thấp hơn những người bình thường 10-20 năm.
Đáng sợ hơn, Phó Cục trưởng Tổng cục Môi trường nhấn mạnh Công nhân trong lò không chỉ là “con mồi” cho bụi mịn. Những cột khói ngày do thả vào không khí chứa bụi mịn, gió nhanh chóng làm chúng lan rộng khắp nơi, gieo rắc mầm họa cho các cộng đồng sống trong vùng lân cận.
“Quái vật” nuốt tài nguyên đất
Song song với những nguy hiểm chết người nó mang lại, có thể nhìn thấy các lò gạch không phép còn như một con quái vật “nuốt không” của tài nguyên đất.
Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng giải thích: Thông thường, đối với các doanh nghiệp khai thác, sử dụng khoáng sản và tài nguyên thiên nhiên của đất trong sản xuất có đăng ký kinh doanh thì doanh nghiệp này cũng sẽ phải chịu nhiều trách nhiệm cho nguồn tài nguyên chung. Cụ thể, họ sẽ phải phục hồi nguyên đất đai sau khai thác khoáng sản, trả lại mặt bằng như tình trạng ban đầu của nó. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng phải trả các chi phí tài nguyên khác có liên quan.
“Đối với các lò gạch không phép, đầu tiên, khi các chủ lò cho thuê đất nông nghiệp của người dân để xây dựng một lò gạch, như vậy là sử dụng đất không đúng mục đích, vốn được pháp luật qui định rất chặt chẽ “, ông Tùng phân tích.
>>> Chế tạo thành công chế phẩm tăng năng suất, BVMT
Theo ông Tùng, những điều nguy hiểm hơn, bởi vì các lò gạch hoạt động chủ yếu dưới lòng đất, xây dựng không có giấy phép nên dĩ nhiên, họ sẽ tránh được một loạt các trách nhiệm xã hội như thuế, phí tài nguyên. Điều này dẫn đến các nguồn tài nguyên đất bị tàn phá nặng nề sau quá trình khai thác, đốt gạch.
Đại diện của Tổng cục Môi trường cũng bày tỏ lo ngại rằng trong khi bản thân ông, trong thời gian nghiên cứu thực địa tại một số xã ở Sóc Sơn, đã nhìn thấy nguồn tài nguyên đất đai nói riêng và các quần thể tự nhiên nói chung của khu vực lò gạch bị cày nát mỗi ngày. Những hỏm, hố sâu đọng lại nước. Đất bị xói mòn. Cây cối bị chặt hạ. Ông Tùng cũng không khỏi ngạc nhiên vì tình hình này đã xảy ra ngay tại trung tâm huyện không xa Hà Nội.
Vì vậy, ai sẽ chịu trách nhiệm về chuyện này?
Đánh giá theo ý kiến cá nhân, Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, mỗi địa phương đều có cán bộ địa chính, môi trường, xây dựng, những công trình lò gạch làm việc như thế đâu phải nhỏ, tại sao có thể ngang nhiên hoạt động mà không có bất kỳ sự can thiệp của chính quyền?
“Rõ ràng, để xảy ra tình trạng con voi chui lọt lỗ kim là do sơ suất của chính quyền “, tiến sĩ nhấn mạnh
Đại diện của Tổng cục Môi trường kết luận: Để chấm dứt tình trạng này, đặc biệt là Hà Nội nói riêng và các địa phương khác nói chung cần phải tiến hành xem xét chung về công tác quản lý và hoạt động của tất cả các loại lò gạch; xem xét trách nhiệm cá nhân và mạnh tay hơn trong khâu xử lý vi phạm.
Xem thêm tại: rao vặt