Nguyên vật liệu hoàn thiện nội thất căn hộ Việt Nam hiện đại

Đặt vấn đề

Để xây dựng phong cách Nội thất của Việt Nam, đầu tiên chúng ta cần những nhà thiết kế Việt đúng nghĩa, những con người sáng tạo dám dấn thân vì những mục tiêu mang tầm nhà nước. mục tiêu lớn đó đạt được bởi hàng loạt những sáng tạo, thử nghiệm nhỏ bé nhất, những thiết kế đi từ cái tôi gắn với bản sắc dân tộc. Thành tựu mà Kiến trúc – Nội thất Việt Nam đạt được gần đây tuy còn nhỏ bé so với thế giới nhưng cũng đủ để nhận ra một khuynh hướng, một phong cách đang thành hình. Trong các công trình giải thưởng trong nước và quốc tế ở lĩnh vực nhà ở nhỏ, có một đặc điểm chung là việc dùng vật liệu khá sáng tạo và phong phú ưng chuẩn các “chất cảm” mang màu sắc bản địa từ nội thất cho tới ngoại thất. Chính các giải pháp sử dụng nguyên liệu ấy góp phần quan trọng cho sự biểu hiện của mã gen Việt trong không gian Kiến trúc – Nội thất. Bài viết nhỏ này xin chỉ tập kết vào một thành tố nhỏ trong phạm trù “Hồn Việt trong không gian nội thất nhà ở” – Các nguyên liệu hoàn thiện. Chính các vật liệu này vừa là công cụ trước mắt nhưng cũng là đích trong ngày mai mà ngành vật liệu xây dựng Việt Nam nói chung, ngành Nội thất nói riêng cần hướng tới. May mắn thay, các nhà thiết kế bây giờ có dư các vật liệu để tạo cảm xúc cho công trình nhưng cũng không may bởi đa phần chúng là những nguyên liệu có cỗi nguồn và “thẩm mỹ du nhập”. Chúng ta thừa sự chọn lọc các nguyên liệu hoàn thiện made in China, EU, America… nhưng lại rất thiếu các vật liệu hoàn thiện mới có đặc trưng của điều kiện tự nhiên và văn hoá Việt. Dù có được sinh sản trong nước, đa số các vật liệu hoàn thiện trần, tường, sàn,… của chúng ta vẫn dựa vào hay lệ thuộc bởi kiểu dáng công nghệ nước ngoài. Nên các thiết kế nhà ở hiện thời, kể các đạt giải hay chưa đạt giải, vẫn phản chiếu đúng tình trạng mà ngành nguyên liệu đang gặp phải – Tỷ trọng nguyên liệu, chất cảm đặc trưng bản địa còn thấp. Xem xét kỹ hơn vào trong từng bộ phận cấu thành không gian nội thất các công trình, chúng ta thấy các nguyên liệu mang “hồn Việt” vẫn ở chừng độ rất khiêm tốn và có phần cũ kỹ như gạch đất nung, gỗ thiên nhiên,… được gia công theo phương pháp đã có phần lạc hậu. giang san ta với đầy ắp các nguồn vật liệu địa phương truyền thống như đất, đá, gỗ, gốm, sứ, sơn mài … chưa được khai thác một cách tối ưu vào công trình với những công nghệ mới tạo ra những bản sắc mới của vật liệu hoàn thiện. Người thiết kế hiện nay đang thiếu “đồ chơi” trên góc độ nguyên liệu để thổi thêm hồn Việt vào ngôi nhà Việt.

Bài tập sáng tạo chất cảm nguyên liệu gỗ công nghiệp Sinh viên Khoa Nội thất ĐH Kiến trúc Hà Nội

Vai trò của nguyên liệu hoàn thiện trong bộc lộ bản sắc của không gian nội thất

Nếu con người có một làn da để bao che và bảo vệ thân, còn áo quần, thời trang là “làn da” thứ hai, mô tả cá tính thì nội thất được ví như “làn da” thứ ba của người ta phản ảnh trình độ văn minh của con người. Trong ngôi nhà thì vật liệu hoàn thiện nội thất đại diện cho làn da thứ ba ấy. Bước chân trên một nền nhà kiên cố hay êm ái, các bề mặt không gian nhẵn bóng hoặc sần sùi, hay một căn phòng thoang thoảng hương gỗ pơ mu, hương hoa tất thảy các thứ đó tác động thật gần và chạm tới ngũ quan của con người. Trong không gian nội thất, nguyên liệu là thứ trước hết truyền đạt cảm xúc của người thiết kế và góp phần quan trọng hàng đầu, tạo nên phần hồn của một không gian.

ông cha ta luôn để lại bài học trong xây dựng và sử dụng nguyên liệu nội thất như một sự uyên bác bản địa. Lấy một tỉ dụ, có vật liệu nào đóng vai trò trung tính và đa nhiệm như một tấm chiếu cói? Mát về mùa hè ấm về mùa đông, có thể giặt rửa phơi phóng và dùng hết sức linh hoạt. Từ việc thu hoạch, chế biến đan lát thủ công dễ dàng, manh chiếu xưa sống cùng với người Việt từ khi sinh ra… đủ bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông thậm chí gắn với người ta khi lìa xa dương gian. ước chừng hiện tại có nguyên liệu nào xanh, sạch, thân thiện và bền vững như thế!

Mấy dòng xúc cảm về một loại vật liệu truyền thống đã và đang bị mai một không chỉ là sự nuối tiếc mà còn nhắc ta khi làm thiết kế nội thất một công đoạn phổ biến là xây dựng “mood broard” tức là tuyển lựa các vật liệu chính mang lại các cảm xúc cần có của một thiết kế. “Bảng vật liệu cảm xúc” này là minh chứng rõ ràng cho vai trò của việc sử dụng nguyên liệu trong thiết kế nội thất. Nó xứng đáng được vinh danh là “phần hồn” của thiết kế. Vậy một thiết kế mang hồn Việt nhất quyết phải có vật liệu Việt. Một không gian nội thất mang phong cách Việt Nam hiện đại cần lắm những nguyên liệu hoàn thiện nội thất Việt mới mẻ cân xứng. Nói như vậy, vật liệu không chỉ là dụng cụ của thiết kế mà còn là cơ sở và dịp để người thiết kế xây dựng ý tưởng cho không gian của mình.

Thực tế, một số tác phẩm nội thất thành công gần đây cho thấy câu chuyện về vỡ hoang các vật liệu đất nung, mây tre truyền thống đã mang lại những xúc cảm riêng có của không gian Việt hiện đại khi được kết hợp khéo léo# tới các nguyên liệu du nhập. Nhìn ở góc độ khoa học về môi trường không khí trong nhà – Theo một tiêu chí của kiến trúc xanh thì nguyên liệu hoàn thiện nội thất lại là tác nhân chính giúp hoàn thiện tiêu chí quan trọng này khi không phát thải các chất độc hại, góp phần tạo ra sự dễ chịu cho các giác quan, thậm chí chạm tới cả các xúc cảm về giá trị ý thức. Những thuần phong mỹ tục của người



Việt như tục phụng dưỡng tổ tiên, gia phong và văn hoá ở của các gia đình sẽ được phát huy bồi đắp phê duyệt một phần nhỏ các vật liệu Việt. Việc nhập khẩu các công nghệ và nguyên liệu đương đại của thế giới là khôn cùng cấp thiết – song đã đến lúc chúng ta, những nhà thiết kế, nhà sản xuất vật liệu Việt Nam cần chung sức cho ra đời và làm phong phú thêm kho tàng nguyên liệu nội thất Việt. Có như thế, chúng ta mới sớm xây dựng và hoàn tất phong cách nội thất Việt Nam hiện đại. Bản sắc trước nhất từ cách sáng tạo vật liệu truyền thống, cách sản xuất vật liệu mới của người Việt cho người Việt sẽ giúp cho chẳng những ngành vật liệu và thiết kế của chúng ta có chỗ đứng trên nhà nước và vươn tầm ra với thế giới.

Thay lời kết

Xác định được tầm quan yếu và vai trò then chốt của nguyên liệu hoàn thiện nội thất trong xây dựng phong cách Kiến trúc – Nội thất Việt Nam. Chúng ta, những người làm thiết kế bên cạnh việc hấp thu tinh hoa thế giới cần tiếp kiến đào sâu, phá hoang kho tàng vật liệu dựng nhà của tiên sư cha trong môi trường sinh thái nhân bản hiện đại, cho ra đời các nguyên liệu mới mang mã gen Việt. Với sự chung tay của các bên liên can, nhà quản lý, nhà thiết kế, nhà sản xuất và cả người dân vì đích chung là khẳng định phong cách Kiến trúc – Nội thất Việt Nam. Chúng ta cùng kiện toàn hệ thống nguyên liệu nội thất của riêng mình với công nghệ mới, chất cảm bản địa mới, thử nghiệm, áp dụng vào các sáng tác mang đậm “hồn Việt”. Ta cùng kiến tạo “Thư viện” nguyên liệu nội thất Việt Nam, vừa là phương tiện vừa trở thành đích để người thiết kế có nhiều hơn cơ hội trình bày ý thức Việt Nam trong những thiết kế mới của mình.
PGS.TS.KTS Vũ Hồng Cương
Phó chủ toạ Hội Nội thất Việt Nam
(Bài đăng trên tùng san Kiến trúc số 11-2023)