Chỉ cách hồ Hoàn Kiếm chỉ khoảng 15 km với một ngôi làng cổ nhiều thế hệ đổ bóng sông Nhuệ. Mỗi cái cây, mỗi con hẻm, mái nhà, trang gia phả … của thôn Khúc Thủy (xã Cự Khê, huyện Thanh Oai, Hà Nội) có dáng rất riêng và đầy quyến rũ …
>>> du lich hoi nghi
Làng Cự Đà dường như đã quá phổ biến với nhiều câu chuyện, kinh nghiệm của nhiều người trong những năm qua. Thôn Khúc Thủy chỉ cách thôn Cự Đà một cánh cửa ngõ, tức là một vài bước đi, là một ngôi làng nhỏ, đi bộ dọc theo con đường bê tông dọc sông Nhuệ một vài trăm mét về phía cuối làng. Thế mới có thể hiểu được nhiều người phương xa khi có dịp đi qua đây thường nhầm tưởng chỉ có một làng cổ.
Nhưng nếu bước chậm và chú ý thì sẽ thấy cổng làng Thủy Khúc cổ kính, hùng vĩ. Mặc dù mới được cải tạo cách đây 20 năm, nhưng những dấu tích của thời gian và màu sơn, trang trí ở cổng đã chứng minh rằng nó đã có một thời gian rất dài. Cổng thôn Cự Đà cũng được coi là đồ cổ. Mặc dù kiến trúc của hai cổng làng có khác nhau, nhưng chắc chắn chúng đã có hàng trăm năm lịch sử.
Nằm trên bờ của dòng sông Nhuệ Giang nhẹ nhàng, làng Khúc Thủy có gần 1.000 năm lịch sử, đã chứng kiến nhiều sự thay đổi của mảnh đất nơi cửa ngõ phía Nam của thủ đô. Thời gian nhẹ trôi thoáng qua, và mỗi vòng quay của chiếc kim đồng hồ lại trải lên những mái chùa, con hẻm, mảnh tường, ngọn cây một lớp màu cũ. Trong nắng nhạt đầu Đông, làng cổ Khúc Thủy xuất hiện hòa bình, nhưng cũng đầy nỗi nhớ.
Khi bước qua cánh cổng làng, những hình ảnh đầu tiên mà đi vào những cây cổ thụ với bốn thân muỗm và một cây đa. Bên giếng cổ ở sát đình làng, những cây muỗm, cây đa từ vài trăm năm trước đây xuống đường râm để bảo vệ trẻ em của làng, du khách gần xa trở về làng.
Những cây muỗm to lớn có kích thước vài người ôm đã bao đời đứng nhìn dòng người qua lại. Cây đổ bóng chiều tà, nơi những ông cụ cùng nhau bàn cờ, đánh cờ hoặc ngồi nhâm nhi ly nước trà rồi cùng nhau tán gẫu.
Đừng chờ đợi chính quyền trao tặng danh hiệu cây di sản, vì theo các cụ làng Khúc Thủy khoảng 80-90 tuổi, dân làng đã thấy chúng là di sản của làng. Chúng không chỉ có giá trị về cảnh quan thiên nhiên mà còn có giá trị về văn hóa truyền thống gắn liền với đất và người Khúc Thủy.
Mỗi bờ tường, mái hiên, con hẻm trong làng Khúc Thủy đều mang những nét rất cổ xưa. Hầu như bất kỳ ngôi làng nào ở vùng đồng bằng miền Bắc vẫn giữ được những nét nguyên bản như nét cổ ở làng Khúc Thủy. Chỉ cần đi vào một vài con hẻm nhỏ, chúng ta đã lạc mất trong một không gian cổ xưa.
Cảm giác của nỗi nhớ rằng dường như xuất hiện ở nơi chúng tôi đi đến làng Cự Đà. Nhưng nếu bạn muốn tìm hiểu một cách cẩn thận, tỉ mỉ so sánh kiến trúc và văn hóa truyền thống trong sự khác biệt với Khúc Thủy. Nếu ở Cự Đà vẫn còn nhiều ngôi nhà mang đậm phong cách nguyên bản của Pháp hay Pháp – Việt Nam kết hợp với hai tầng hùng vĩ , bề thế …thì ở Khúc Thủy, có vẻ như rất khó để tìm thấy một ngôi nhà như vậy đó.
Trong ngôi nhà cổ Khúc Thủy chỉ là một vài trăm năm hay vài chục năm vẫn còn gần như nguyên nét thuần Việt của vùng đồng bằng Bắc Bộ, đó là nhà ba gian hai chái. Chúng tôi đã đến thăm một số ngôi nhà ở Khúc Thủy theo chỉ dẫn của những người cao niên và được tìm thấy trong ngôi nhà cổ Khúc Thủy thường chồng chéo lên nhau hài mũi, cột gỗ lim, cửa chạm khắc, mái hiên rất cầu kỳ, giống như một ngôi chùa.
>>> Khám phá thung lũng mộng mơ Y Lệ – Trung Quốc
Cùng mang một nét hoài cổ nhưng ở Cự Đà mang hơi hướng Tây hóa còn ở Khúc Thủy lại mang đậm nét thuần Việt tinh khiết. Trên sân thượng, trên cổng cổ xưa, từng mảng rêu bám lâu năm từ tầng này đến tầng khác hàng trăm năm. Trên nhiều bức tường, những mảng rêu bám dần dần rơi xuống để lộ ra màu gạch cổ đỏ rực.
Bên cạnh những gốc cây cổ thụ, những mái nhà có niên đại lâu năm, Khúc Thủy truyền thống cũng rất tự hào về mặt hiếu khách. Các gia đình ở Khúc Thủy vẫn giữ được lối sống, cách sinh hoạt truyền thống theo tôn giáo. Người trong làng và mỗi gia đình đang sống trong sự hài hòa, chú trọng mặt đạo đức. Nhà có gia phong, làng có hương ước và pháp luật.
Tại thôn Thủy Khúc có rất nhiều truyền thống gia đình để bảo vệ nhà thờ của họ với nhiều hoành phi, câu đối, là thờ phượng rất chính thức, văn hóa đậm của người Việt cổ. Mỗi năm, các dòng họ trong thôn Khúc Thủy vẫn làm lễ giỗ tổ để con cháu hiểu rõ được nguồn gốc tổ tiên, truyền thống tốt đẹp và làm theo.
Điểm nổi bật, tiêu biểu nhất của các gia đình trong dòng họ ở Khúc Thủy là họ Đào. Nhà thờ họ Đào nằm bên bờ sông Nhuệ đã để những câu đối thể hiện niềm tự hào của gia tộc: “Thi lễ phấn phát gia phong, khoa giáp đỗ liền ba tiến sĩ/ Xuân thu lưu lại trong quốc sử, phúc nhà sinh hạ một cung phi”.
Với truyền thống cổ xưa, di sản văn hóatốt và các đối tượng phi vật thể được bảo quản, Khúc Thủy là làng cổ cần được bảo tồn và giới thiệu rộng rãi đến công chúng.
Xem thêm tại: du lịch đó đây