Hai nhân tố cơ bản cần phải giải quyết để xây dựng lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam hiện đại, có tài năng sẵn sàng chiến đấu cao, đủ sức quản lý, bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong mọi tình huống là con người và phương tiện vũ khí trang bị, trong đó con người là yếu tố quyết định, phương tiện vũ khí trang bị là yếu tố quan trọng.
Xây dựng CSB hiện đại là yêu cầu cấp thiết trong tình hình mới
Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X, nhiệm kỳ 2015 – 2020 đã đề ra chủ trương, phương hướng chung về xây dựng Quân đội nhiệm kỳ tới, theo đó Quân ủy Trung ương xác định: “Xây dựng Hải quân, Phòng không – không quân, Thông tin, Tác chiến điện tử, thám thính kỹ thuật, Cảnh sát biển hiện đại”. Chủ trương xây dựng lực lượng Cảnh sát biển (LLCSB) tiến thẳng lên hiện đại là định hướng chủ trương mới trong xây dựng Quân đội vững mạnh so với Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ IX.
Chủ trương này thể hiện sự vồ cập, chăm lo, đầu tư của Đảng, Nhà nước, Quân uỷ Trung ương đối với việc xây dựng CSB – lực lượng chuyên trách của Nhà nước trong bảo vệ chủ quyền và duy trì thực thi pháp luật trên biển. Điều đó xuất phát từ thực lực LLCSB giờ và yêu cầu quản lý, bảo vệ vùng biển trong tình hình mới. Đây cũng là trách nhiệm, là thử thách đối với Đảng ủy Bộ Tư lệnh CSB trong triển khai, tổ chức thực hiện.
Tàu Cảnh sát biển 8005 trước giờ hạ thủy. Ảnh:Trần Lê Lâm – TTXVN
Thực tế những năm gần đây, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã thân mật xây dựng LLCSB toàn vẹn, cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và trang bị. Tuy nhiên, tình hình trên biển luôn diễn biến phức hợp cả về vấn đề an ninh truyền thống và bình an phi truyền thống với những nguyên cớ khác nhau; các hoạt động tranh chấp chủ quyền trên các vùng biển trọng điểm của nước ta vẫn tiềm ẩn những nhân tố mất ổn định, khó lường; sự gia tăng các thách thức về an toàn hàng hải từ cướp biển cho tới đánh bắt thủy sản, chống buôn lậu và ăn lận thương mại trên biển đang yêu cầu sự hiện diện của lực lượng trên biển thẳng thớm hơn với trang bị tốt hơn.
Công cuộc bảo vệ non sông, giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn và bảo vệ môi trường biển, đảo đã và đang đặt ra những nhiệm vụ rất nặng nề cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, trong đó có trọng trách của LLCSB. Vì vậy, chủ trương xây dựng LLCSB tiến thẳng lên hiện đại mang tính khách quan cần thiết nhằm tạo cho lực lượng này có đủ kỹ năng, đủ tầm vóc cáng đáng trọng trách trong tình hình mới.
Ở một khía cạnh khác, trước yêu cầu hội nhập, nhất là trách nhiệm quốc gia ven biển trong thực hiện Công ước Luật Biển 1982 thì nhiều vấn đề bình an phi truyền thống, như: Tội phạm xuyên quốc gia, cướp biển, di nhập cư, môi trường và an ninh hàng hải đòi hỏi các quốc gia phải phối hợp cùng giải quyết và giải quyết có hiệu quả. Các lực lượng thực thi pháp luật trên biển của các nước trong khu vực đều đang được đầu tư hiện đại. Nhất là sau sự kiện HD – 981, chúng ta đã nhận thức thêm rằng mình cần phải ưu tiên nâng cao năng lực tuần tra, giám sát và xử lý các tình huống xung đột trên biển. Nhiều quốc gia trong khu vực, kể cả Trung Quốc cũng đã sắp xếp, củng cố, sát nhập, ưu tiên đầu tư trang bị cho LLCSB của quốc gia mình chính quy và hiện đại. Việc xây dựng CSB hiện đại không chỉ diễn đạt trách nhiệm của một quốc gia ven biển trong nâng cao năng lực giải quyết các vấn đề an toàn biển mà còn góp phần nâng cao vị thế của CSB Việt Nam, tiến gần hơn với trình độ chung của CSB các nước trong khu vực và trên thế giới.
Những yêu cầu trước mắt và lâu dài
Xây dựng CSB hiện đại cần phải nhận thức rõ yêu cầu: Hiện đại không chỉ về phương tiện, vũ khí trang bị mà gồm cả hiện đại về tổ chức biên chế, tri thức, loài người, công tác lãnh đạo, chỉ huy, huấn luyện, khoa học quân sự, công tác hậu cần bảo đảm… Hiện đại phải quán triệt tinh thần 3 khâu đột phá, đó là: Hiện đại phải đột phá về tổ chức, tinh gọn và cân đối; hiện đại phải có nhân loại làm chủ được trang bị hiện đại; hiện đại để phòng thủ bảo vệ đất nước, để xử lý kịp thời hiệu quả các tình huống chứ không phải để phô trương hay chạy đua vũ trang.
Để đáp ứng những yêu cầu đó, trước tiên, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cần định hướng và chỉ đạo xây dựng tiêu chí hiện đại, nội dung và bước đi cho LLCSB dựa trên quy hoạch tổng thể phát triển; chỉ đạo nghiên cứu nhằm giải quyết mối quan hệ giữa trang bị hiện đại với loài người; giữa nghệ thuật tác chiến với trang bị, nhất là cách đánh truyền thống của quân đội ta với trang bị được hiện đại; giữa đầu tư và bảo đảm; giữa nhu cầu và dự báo khả năng, tình huống để phát huy hiệu quả của trang bị.
Quan điểm xây dựng quân đội hiện đại của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh là “người trước, súng sau”. Hiện đại hóa CSB không đơn thuần chỉ là hiện đại phương tiện, vũ khí, thiết bị (PTVKTB) mà còn phải thông qua giáo dục, huấn luyện để giải quyết mối quan hệ giữa nhân loại và PTVKTB, trong đó con người giữ vai trò quyết định. Một đội quân dù PTVKTB có hiện đại đến đâu chăng nữa nhưng nếu thiếu những con người vững vàng về lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị, ý chí cách mạng; không có nền tảng tri thức hiện đại thì cũng trở thành vô nghĩa. Thấm nhuần tư tưởng đó, những năm tới, chúng ta cần tập trung xây dựng, giáo dục và rèn luyện đội ngũ cán bộ, chiến sĩ CSB thực sự có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên cường mục tiêu lý tưởng, đường lối đối sách của Đảng, có ý chí cách mạng và trình độ khoa học kỹ thuật cao, nghệ thuật tác chiến hiện đại.
Cùng với yếu tố loài người, để xây dựng CSB hiện đại, nhất thiết phải có phương tiện, VKTBKT hiện đại. trọng điểm là hiện đại hóa đội tàu xuồng nhằm tăng tài năng hoạt động xa bờ, đáp ứng yêu cầu quản lý vùng biển nhanh chóng, hiệu quả trong tình hình mới. Các trang bị hỗ trợ này phải đáp ứng các yêu cầu kỹ – chiến thuật gọn nhẹ, cơ động cao, hoạt động được trên nhiều loại địa hình, môi trường, thời tiết khác nhau; mức độ tự động cao, linh hoạt trong tác chiến; độ chính xác cao, uy lực lớn; có hàm lượng khoa học – công nghệ cao; đảm bảo chỉ huy, kiểm soát, điều khiển, trinh sát nhanh chóng, chuẩn xác, an toàn.
Việc xây dựng hệ thống quan sát, thông tin, trinh sát viên, chỉ huy, điều hành hiện đại và điều khiển phương tiện, VKTBKT theo hướng tự động hóa, hiệp với đặc thù của CSB cũng trở nên rất cần thiết và là vấn đề mang tính quy luật, tính nguyên tắc trong xây dựng LLCSB hiện đại. Thực tiễn cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền trên biển năm 2014 đã chứng minh rõ, việc xây dựng hệ thống quan sát, thông tin, chỉ huy, điều hành hiện đại, ứng dụng công nghệ cao cho phép cơ quan chỉ huy – tham mưu các cấp nhanh chóng nắm vững tình hình trên thực địa để lập kế hoạch, phương án, tổ chức lực lượng và vạch ra các phương án tác chiến tối ưu, mô hình hóa quá trình tranh đấu…
Đi đôi với bổ sung vào biên chế những phương tiện, VKTBKT mới, phải đặc biệt quan tâm đến công tác bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa phương tiện VKTBKT; đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả Cuộc vận động “Quản lý, khai hoang VKTBKT tốt, bền, an toàn, hà tiện và an toàn giao thông”; thực hiện tốt phong trào thi đua cải tiến, sáng kiến kỹ thuật, nâng cao năng lực và hiệu quả sử dụng của các loại vũ khí trang bị hiện có, góp phần giải thiểu chi phí ngân sách quốc phòng cho Nhà nước.
Một vấn đề không thể không chú trọng là việc “hiện đại hóa” nghệ thuật đấu tranh, nghiên cứu phát triển phương án tác chiến. Đặc điểm nổi bật của nghệ thuật quân sự Việt Nam là kết hợp giữa hiện đại và thô sơ, chiến tranh chính quy và du kích, đánh địch bằng mưu kế – thế – thời, lấy ít địch nhiều, lấy nhỏ thắng lớn.
Theo quan điểm của Đảng ta, hiện đại hóa phải trên tinh thần phát huy tự lực, tự cường, đặc biệt không thể thoát ly điều kiện của đất nước, không thể vượt quá khả năng tạo ra của nền kinh tế. Song, trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng hiện nay, việc tranh thủ được nguồn lực từ bên ngoài là rất quan trọng.
Quá trình xây dựng LLCSB hiện đại sẽ không phải là ngày một, ngày hai mà diễn ra trong một số năm, theo một kế hoạch, chương trình dài hạn, căn cứ, phụ thuộc vào yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và khả năng của sơn hà. Vì vậy, việc hiện đại hóa LLCSB tất yếu phải chia thành các giai đoạn, trên cơ sở các thách thức, yêu cầu, nhiệm vụ và kỹ năng để đề ra mục tiêu cụ thể của từng năm, từng giai đoạn. Đồng thời, việc hiện đại hóa LLCSB không chỉ đòi hỏi sự nạm, cố gắng của toàn lực lượng mà rất cần sự quan tâm, đầu tư và chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng; sự ủng hộ, tạo điều kiện của các cấp, các ngành và nhân dân cả nước. Dù trước mắt còn nhiều khó khăn, trở ngại nhưng với quyết tâm mạnh mẽ, chúng ta sẽ thực hiện thành công chủ trương xây dựng CSB Việt Nam tiến thẳng lên hiện đại, góp phần xây dựng lực lượng vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới.
(Đầu đề nguồn Internet)
Thiếu tướng, TS. Nguyễn Quang Đạm – Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam