Sau gần hai tháng có hiệu lực, được xác định là tài sản dự án (bất động sản) hình thành trong tương lai phải là sự đảm bảo các ngân hàng mới được mở bán vẫn không được mịn màng, nhiều dự án nhưng chưa được nhận bảo lãnh ngân hàng vẫn đang được cung cấp trên thị trường.
Tại Khoản 1, Điều 56 của Luật năm 2014 bất động sản kinh doanh quy định, từ ngày 2015/01/07 và nhà đầu tư dự án bất động sản trước khi bán hoặc cho thuê các hình thức nhà ở trong tương lai phải là các ngân hàng thương mại đủ điều kiện để bảo lãnh nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư các đơn đặt hàng trong trường hợp nhà đầu tư không bàn giao theo đúng tiến độ cam kết với khách hàng.
Nếu sau khi ký hợp đồng bán hàng và huy động từ khách hàng mà các nhà đầu tư không thực hiện đúng với cam kết bảo lãnh, ngân hàng sẽ đứng ra hoàn trả toàn bộ số tiền mà khách hàng đã nộp.
Ghi nhận thực tế rằng, ngay sau 1/7 ngày, nhiều “ông lớn” tại TP HCM bất động sản đã bắt tay với các dự án đã ký bảo lãnh ngân hàng. Chúng bao gồm một số ít trường hợp của Công ty Cổ phần Địa ốc Him Lam Sacombank ký kết với sự bảo lãnh của căn hộ nhà ở của dự án căn hộ Him Lam Chợ Lớn, quận 6; Công ty Nhà Khang Điền cũng đã ký với Eximbank về hợp tác đảm bảo một số dự án nhà phố mà công ty đang triển khai mở bán; Công ty Hưng Thịnh được ký kết với các ngân hàng 5 VietBank, SCB, Sacombank, Vietinbank và BIDV về bảo lãnh tài chính cho người mua nhà tại dự án nhưng hưng thịnh liên tục …
Hàng trăm khách hàng đã ký hợp đồng và chi trả gần đủ tiền để mua một căn hộ trong dự án PetroVietnam Landmark, nhưng cho đến nay, dự án vẫn còn “lên để so sánh.” Ảnh: Mạnh Tùng
Tuy nhiên, các dự án được bảo lãnh của các ngân hàng tại TP HCM đã công bố việc ký kết và thông tin rộng rãi trong những năm gần đây hầu hết các doanh nghiệp lớn, số tiền không nhiều. Trong khi đó, hầu hết các doanh nghiệp còn lại là tương đối “yên tĩnh”. Hiện tượng này là hiển nhiên nếu rảo qua các giao dịch bất động sản hiện nay.
Cụ thể, trong nhiều giao dịch bất động sản tại TP Hồ Chí Minh, các nhà môi giới tư vấn cho người mua là khá mơ hồ về các quy định bảo lãnh này. Ví dụ, trong một sàn giao dịch trên đường Đỗ Xuân Hợp, căn hộ quận 2, ông H., người đứng đầu giao dịch tại sàn khi khách hàng được yêu cầu cung cấp giấy tờ chứng minh thư của ngân hàng bảo lãnh cho dự án đã nói, nên nhà đầu tư đến nay là vẫn … Nhìn bảo lãnh ngân hàng.
Đọc thông tin từ các nhà đầu tư của một dự án đang được thực hiện ở quận 2, PV được biết, đơn vị hiện chưa có một ngân hàng mà người nhận bảo lãnh đồng ý cho dự án, nhưng vẫn còn để bán sản phẩm cho khách hàng. Đáng chú ý là, sau 1/7 ngày, nhiều khách hàng vẫn sẵn sàng để tiếp tục mua đặt tiền cọc cho các căn hộ trong dự án này.
Đối với các mục đích của khoản 1, Điều 56 của Luật Kinh doanh Bất động sản, các nhà hoạch định chính sách mong đợi để bảo vệ người mua nhà, hạn chế việc bán các doanh nghiệp trên giấy “không bắt tay kẻ thù” từng gây ra trước thị trường bất ổn. Tuy nhiên, ghi nhận thực tế rằng, hầu hết các doanh nghiệp bất động sản vẫn còn rất thờ ơ hoặc cố tình bỏ qua những quy định này.
Một đánh giá chuyên nghiệp bất động sản, bảo lãnh ngân hàng là một hình thức cấp tín dụng trong đó ngân hàng phải chịu một trách nhiệm lớn để đảm bảo nguồn vốn cho các dự án, tiến độ của dự án cũng như với hàng trách nhiệm của khách hàng. Do đó, mức phí bảo lãnh là khiêm tốn, chỉ có 1-3%, các ngân hàng sẽ tự nhiên rất sợ cảnh “Slim rơm râm bụng”, đặc biệt là khi thị trường bất động sản không phải là nhiều, bây giờ để giữ chữ “tín” trừ giữa các ngân hàng và các nhà đầu tư trước đây có mối quan hệ thân mật, tin cậy lẫn nhau.
Như vậy, mặc dù không có giấy chứng nhận cấp bảo lãnh ngân hàng nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn ung dung bán hàng bất động sản, “bất cứ điều gì” quy tắc, trong khi khách hàng vẫn ký hợp đồng, thanh toán vốn đầu tư chủ sở hữu, và chắc chắn sẽ phải đối mặt với những rủi ro nếu dự án hiện bỏ bê.
Có lẽ, hàng trăm người mua nhà trong dự án PetroVietnam Landmark tại quận 2, sau khi thanh toán số tiền lên đến tỷ USD mà phải chờ đợi, thậm chí nhiều năm Hugh khiếu nại chưa nhận được phần còn lại bài học được chia với các cơ quan nhà nước quản lý bất động sản.